CREATIVI-TIJD

Toen ik een tijd geleden een film keek werd ik even meegenomen naar de jaren 30. Een tijd die voor mij heel vertrouwd aanvoelt. Soms vergeet ik gewoon dat ik geboren ben in de jaren 80 en op de basisschool zat in de tijd van de happy hardcore, housemuziek en Backstreetboys. Uit de koptelefoontjes van mijn walkman klonk altijd muziek uit de goeie ouwe tijd: Glenn Miller, Harry James, Louis Armstrong. Ook veel trends uit de jaren negentig zijn een beetje langs me heen gegaan. Ik had geen GameBoy of Tamagotchi. Ook liep ik niet in Australian of Cavello. Dat was meer besteed aan de populaire kinderen op school. Landschappen schilderen met aquarel, en pianospelen daar lag mijn interesse. De typische trends uit de jaren 90 roepen bij mij dan ook niet direct een gevoel van nostalgie op.

Dat gevoel heb ik wel wanneer ik denk aan de technologie uit die tijd. Zo wisselde ik altijd diskettes uit met een klasgenoot. Computerspelletjes stonden erop. Het was altijd een enorme uitdaging om zo’n ding dan heel thuis te krijgen. Vaak had hij het onderweg naar huis, in mijn tas, al begeven; mijn computer wist dan niet meer wat hij er mee moest. Ook de cassettebandjes herinneren me aan die tijd. Samen met mijn beste schoolkameraad maakte ik een radioprogramma. We imiteerden klasgenoten en leraren en zette zo de meest absurde interviews in scene. Naast ons heeft nooit iemand die bandjes gehoord. Toch hadden we er een hoop lol mee. We hadden op een gegeven moment zelfs terugkerende verhaallijnen en typetjes: zo was er een leraar

die altijd ‘verdoeme!’ zei wanneer de klas hem de pis lauw maakte. Dergelijke karakteristieke eigenschappen waren de cadeautjes voor ons. Deze leraar was dan ook een van de vaste typetjes die regelmatig voorbijkwam in onze ‘uitzendingen’. Op een dag ontdekte we dat we met een opnameprogramma ook een robotstem konden imiteren. Verhitte discussies tussen de robot en een van onze leraren was een vaak terugkerend element in ons radioprogramma.

Als kind had ik soms het gevoel dat ik in de verkeerde tijd geboren was. Ik verlangde naar een tijd waarin de muziek waar ik zo van hield gewoon uit de radio klonk. Achteraf realiseer ik me dat ik geromantiseerd beeld had van de tijd waarin die muziek gemaakt werd. Als ik écht in die tijd op de basisschool had gezeten had ik zeker regelmatig met een liniaal of riem van langs gekregen omdat ik weer eens niet zat op te letten, en mijn schoolboek zat vol te tekenen. En ons radioprogramma hadden we dan niet kunnen maken. Daar was de techniek uit de jaren negentig voor nodig. Ook al zijn de trends van de jaren 90 langs ons heen gegaan, wij creëerde onze eigen realiteit, met de technologie die we toen hadden. We creëerde onze eigen nostalgie voor later.

De kalender mag dan wel aangeven welk jaar het nu is, de sporen uit het verleden zijn overal om ons heen: verhalen van oudere mensen, muziek, schilderijen in musea en de eeuwenoude gebouwen om ons heen.

Meestal ben ik wel in de 21e eeuw: ik kijk op mijn smartphone, type ik tekst op mijn MacBook of lees ik een boek op mijn e-reader. Echter, op sommige momenten waan ik mij in een andere tijd. Zoals een moment dat ik laatst tegenkwam in een dagboek van enkele jaren geleden:

Het is op dat moment 2017. De jazzmuzikanten vertonen hun kunsten op het podium, even als de licht aangeschoten studentes op de dansvloer. Alle zintuigen worden geprikkeld, ook de ogen. Ze vraagt of ik ook kan dansen. Ik kijk liever. Even waan ik mij in de gloriedagen van de bebop-jazz. Iedereen lijkt zijn smartphone even vergeten te zijn. Alleen de afwezigheid van sigarettenrook brengt me naar de 21e eeuw. Door de vele verschillende nationaliteiten in het café, lijk ik ook even niet meer te weten wáár ik ben. Even helemaal los van plaats en tijd. Uit mijn broekzak pak ik mijn notitieblokje. Want los van tijd en plaats, dat is wanneer creativiteit opborrelt.